ASD – zaburzenia ze spektrum autyzmu
Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD, ang. autism spectrum disorder), znane również pod nazwą całościowych zaburzeń rozwojowych (CZR), to zbiorcza nazwa dla zaburzeń neurorozwojowych o wieloczynnikowej etiologii, mających początek na wczesnym etapie rozwoju. Do zaburzeń tych należy m.in. autyzm dziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera – by wymienić te najczęściej stawiane rozpoznania.
Zgodnie z obowiązującą w Polsce Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, ich objawy można zebrać w trzy kategorie:
- Jakościowe nieprawidłowości wzajemnych interakcji społecznych.
- Jakościowe nieprawidłowości w porozumiewaniu się.
- Ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i aktywności.
ADOS-2 – „złoty standard” w diagnozie ASD
ADOS-2 stanowi częściowo ustrukturyzowany, wystandaryzowany protokół obserwacji, składający się z szeregu prób umożliwiających badanie objawów charakterystycznych dla zaburzeń ze spektrum autyzmu, obejmujących sferę komunikacji i wzajemności w interakcjach społecznych, zabawę, wyobraźnię oraz ograniczone i powtarzalne zachowania. Rodzaj zadań jest uzależniony od wieku uczestnika/uczestniczki badania oraz etapu jego/jej rozwoju językowego. Na podstawie tych wstępnych informacji wybierany jest jeden spośród pięciu różnych modułów protokołu.
Badanie ADOS-2 może stanowić jeden z elementów procesu diagnostycznego w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu. Dostarcza ono informacji na temat aktualnego funkcjonowania osoby, bazujących na obserwacji jej zachowania w gabinecie, w ograniczonym odcinku czasu. Protokół obserwacji ADOS-2 określany jest na świecie mianem „złotego standardu” w diagnozie ASD, jednak, podobnie jak każde inne narzędzie diagnostyczne, nie może być jedynym źródłem informacji w procesie diagnozy klinicznej. Diagnozowanie zaburzeń ze spektrum autyzmu wymaga zbadania wielu sfer funkcjonowania (w tym sprawności funkcji poznawczych osoby), zebrania informacji pochodzących z różnych źródeł (oprócz uczestnika/uczestniczki badania zwykle są to np. członkowie rodziny, nauczyciele, partnerzy życiowi), uzyskanych dzięki zastosowaniu różnorodnych narzędzi i metod.
Na diagnozę psychologiczną, w tym badanie ADOS-2 można się zapisać poprzez internetowy system rezerwacji wizyt.